วัดหลักเมือง อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย สุโขทัย


วัดหลักเมือง ตั้งอยู่ในอุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย อำเภอศรีสัชนาลัย จังหวัดสุโขทัย ได้สร้างขึ้นในสมัยสุโขทัย  ตัววัดหันหน้าไปทางทิศตะวันออกเฉียงใต้ ด้านหน้าเป็นวิหารโถงขนาด 5 ห้องย่อมุขด้านหน้า ด้านหลังมีมณฑปท้ายวิหารขนาดเล็ก เจดีย์ประธานเป็นเจดีย์ทรงปราสาทย่อมุมไม้ยี่สิบ ที่ได้รับอิทธิพลทางศิลปะกรรมจากปราสาทขอม ฐานชั้นล่างสุดประดับบัวลูกฟัก ส่วนเรือนธาตุประดับด้วยบัวลูกแก้วอกไก่  แต่ยังคงมีหน้าบันและกลีบขนุนตามแบบศิลปะขอม ลวดลายปูนปั้นบนกลีบขนุน มีลักษณะคล้ายคลึงกัน กับกลีบขนุนของเจดีย์ประธานวัดศรีสวาย ที่ได้สร้างขึ้นในสมัยสุโขทัยเช่นเดียวกัน


ในปี พ.ศ.2450 พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้มีพระราชวินิจฉัย เกี่ยวกับวัดหลักเมืองแห่งนี้ ในพระราชนิพนธ์เที่ยวเมืองพระร่วงว่า "ข้าพเจ้าเชื่อว่าไม่ใช่วัดพระพุทธศาสนาเป็นแน่ และมิใช่โบสถ์พราหมณ์ แต่จะเกี่ยวกับศาลผี หรือเทวดาอันใดอันหนึ่ง จึงได้เล่าต่อไปว่าบางทีอาจจะเป็นหลักเมือง"  โดยภายหลังได้มีการขุดแต่ง และบูรณะโบราณสถานแห่งนี้ ก็พบหลักฐานว่า น่าจะเป็นวัดในพุทธศาสนาเช่นเดียวกับโบราณสถานอื่นๆ